Een bestuurder van een reach-truck raakt met zijn hoofd bekneld met blijvend hersenletsel tot gevolg. Is de werkgever aansprakelijk voor dit ongeluk waarbij de werknemer tegen de algemene veiligheidsvoorschriften in zijn hoofd buiten de kooiconstructie van de reach-truck houdt bij het aannemen van een orderformulier? Kortom: wie is er aansprakelijk voor letsel door een ongeluk met een reachtruck?
Introductie
De werknemer is sinds mei 2003 als magazijn bediende in vaste dienst bij DHL met een werkweek van 40 uur. Zijn werk bestaat onder andere uit het verplaatsen van goederen met een heftruck of reachtruck. Hij sorteert goederen en verzamelt orders. Op 4 december 2007 rondom 15 uur is hij slachtoffer van een ongeval waarna hij met ernstig hoofdletsel naar het ziekenhuis is vervoerd.
De arbeidsinspectie heeft na onderzoek op 11 januari 2008 het ongevalsrapport opgemaakt.
Wat schrijft de arbeidsinspecteur?
Op dinsdag 4 december 2007, omstreeks 15.00 uur, was het slachtoffer met de reachtruck aan het werk. Wanneer er nieuwe orders zijn krijgt hij een telefoontje dat de order – een papieren formulier – in het mandje van de buizenpost ligt. Er waren geen getuigen van het ongeval en het slachtoffer kan zich van de dag niets herinneren.
Het slachtoffer heeft waarschijnlijk een telefoontje gekregen dat er een nieuwe order onderweg was. Hij is met zijn reachtruck naar de buizenpost gereden om deze kunststof koker met daarin het orderformulier op te halen. Kennelijk wilde hij de koker uit de buizenpost opvangen door met zijn hoofd naar voren uit de reach-truck te hangen.
Waarschijnlijk heeft hij toen per ongeluk het gaspedaal ingedrukt waardoor de reachtruck in beweging kwam en hij met zijn hoofd bekneld kwam te zitten tussen het de buizenpostinstallatie en de reachtruck. De theorie, dat het waarschijnlijk zo heeft plaatsgevonden, is gebaseerd op de plek waar hij met zijn hoofd bekneld is aangetroffen.
Gezien de schade aan de buizenpostinstallatie en het feit dat enkele collega’s een harde klap hebben gehoord doet vermoeden dat hij vol gas heeft gegeven. De reach-truck vertoonde geen mankementen en het slachtoffer was zeer ervaren. Hij werkte al zeven jaar bij dit bedrijf en rijdt op alle beschikbare arbeidsmiddelen. Hij is bovendien in het bezit van een heftruck-certificaat en heeft diverse interne opleidingen gevolgd.
Tijdens mijn onderzoek heb ik geen verband kunnen vaststellen tussen een overtreding van de Arbeidsomstandighedenwet en de oorzaak van het arbeidsongeval. In verband hiermee heb ik volstaan met het opmaken van dit ongevalsrapport.
Tot zover het rapport van de arbeidsinspecteur.
De werknemer stelt DHL aansprakelijk en brengt de zaak naar het kantongerecht
In een brief van 19 oktober 2012 heeft de werknemer DHL aansprakelijk gesteld voor de als gevolg van het bedrijfsongeval geleden en nog te lijden schade. Door het bedrijfsongeval heeft de werknemer blijvend hersenletsel opgelopen. Hij heeft klachten ontwikkeld die passen bij niet aangeboren hersenletsel en posttraumatische epilepsie. Hij is met ingang van maart 2013 voor 59,39% arbeidsongeschikt beoordeeld. DHL heeft deze brief doorgestuurd naar haar verzekeraar die de aansprakelijkheid voor de gevolgen van het bedrijfsongeval van de hand wijst.
In dit met de dagvaarding van 4 juni 2019 ingeleide geding heeft de kantonrechter in aansprakelijkheid aan DHL toegewezen in de volgende bewoording:
I. DHL is haar verplichtingen vanuit artikel 7:658 BW niet nagekomen;
II. DHL is veroordeeld tot betaling van de schade als gevolg van het bedrijfsongeval;
III. DHL is veroordeeld in de proceskosten.
DHL gaat in beroep tegen de uitspraak van de rechter
In beroep formuleert DHL twee grieven en vraagt DHL dat het hof het eerdere vonnis vernietigd en de vorderingen van de werknemer afwijst en hem veroordeelt tot terugbetaling van de gemaakte proceskosten.
De kantonrechter stelt:
Als een werknemer alleen werkt, en er geen toezicht is op de manier waarop hij zijn werkzaamheden uitvoert, ligt het niet voor de hand dat een werknemer uit zichzelf de reachtruck eerst tot stilstand brengt, vervolgens het contact afsluit om daarna de reachtruck te verlaten en de buizenpost op te halen. Ook bij een ervaren werknemer moet er rekening mee worden gehouden dat de voorzichtigheid niet altijd optimaal in acht wordt genomen. DHL had op dit ervaringsfeit kunnen anticiperen door de werksituatie anders in te richten (inbouwen voorziening die uitstappen vereist). Bovendien ontbrak een (werk)instructie voor het ophalen van orders uit de buizenpost en een gebrek aan toezicht op de werkvloer.
Ook de werknemer stelt dat nooit een specifieke waarschuwing/instructie onder het personeel werd verstrekt om hen erop te wijzen, dat het pakken van de buizenpost zittende op de truck door DHL als onveilig en/of onwenselijk werd gezien. Door leidinggevenden van DHL is er ook nooit voor gewaarschuwd of geïnstrueerd, dat deze handelwijze door de reachtruckchauffeurs ongewenst is, noch dat daarop is toegezien.
Beide partijen gaan uit van de ongevalstoedracht zoals de inspecteur dit in het ongevalsrapport als het meest waarschijnlijk heeft beschreven. Op grond van de verplichte werking van het beroep moet het hof ook de door de werknemer in eerste aanleg opgevoerde grondslagen of verweren van rechtswege onderzoeken.
Aan de toegewezen vorderingen I, II en III stelt de werknemer dat DHL haar wettelijke zorgplicht (artikel 7:658 althans 6:162 BW) heeft geschonden door geen maatregelen te treffen of nalaten aanwijzingen te geven zoals dat nodig is om letsel te voorkomen. Volgens de werknemer heeft DHL verzuimd om de reachtruckbestuurders te waarschuwen voor de mogelijk gevaarlijke situatie bij het opvangen van de buizenpost en verzuimd daarvoor instructies te geven, terwijl DHL behoorde te weten dat zij daarbij al zittend op de truck naar voren moesten reiken om de containers met de orders aan de onderkant van de kast van de buizenpost op te vangen. Ook heeft DHL verzuimd om regelmatig toe te zien op de handelingen van de reachtruckbestuurders en meent de werknemer dat DHL een situatie heeft gecreëerd die mogelijk gevaarlijk is waarbij bestuurders onvoldoende tegen zichzelf werden beschermd. De handeling kan alleen veilig worden uitgevoerd als erop wordt toegezien dat de elektriciteit van de reachtruck eerst wordt uitgeschakeld voordat de buizenpost mag worden opgevangen. Het ontbrak echter aan zowel algemene als bijzondere maatregelen en instructies voor het ophalen van de buizenpost.
Is DHL haar zorgplicht nagekomen?
Was er sprake van opzet of roekeloosheid bij de werknemer?
DHL ontkent dat zij haar zorgplicht heeft geschonden. Omdat niet betwist wordt dat de werknemer door het bedrijfsongeval schade heeft geleden, spitst het geding zich toe op de kwestie of DHL haar zorgplicht is nagekomen.
Volgens de wet is de werkgever is verplicht de lokalen, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee hij de arbeid verricht, zo in te richten en te onderhouden en voor het verrichten van de arbeid maatregelen te treffen en aanwijzingen te geven als dat redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt. De werkgever is naar de werknemer aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij hij aantoont dat hij genoemde verplichtingen is nagekomen of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.
Er was geen sprake van opzet of bewuste roekeloosheid en het ongeval de werknemer is overkomen in de uitoefening van zijn werkzaamheden. DHL is, op grond van dit wetsartikel, voor het bedrijfsongeval aansprakelijk tenzij DHL aantoont dat zij haar zorgplicht als werkgever is nagekomen. De kantonrechter vindt dat dit niet is aangetoond.
DHL geeft aan dat er geen overtreding heeft plaatsgevonden van een Arbovoorschrift of Arbonorm. Het hof stelt dat naleving van dergelijke regelingen niet vrijwaart tegen elke vorm van aansprakelijkheid. De wettelijke zorgplicht verplicht DHL als werkgever het werk en de werkomgeving zo te (laten) organiseren en onderhouden als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt.
DHL werpt terecht op dat met de wettelijke zorgplicht niet wordt beoogd een absolute waarborg te scheppen voor de bescherming van de werknemer tegen het gevaar van arbeidsongevallen. Gelet op de ruime strekking ervan is echter wel sprake van een strenge zorgplicht die een hoog veiligheidsniveau van de werkruimte en werktuigen vereist en van de organisatie van de werkzaamheden, terwijl de werkgever de veiligheidsmaatregelen dient te treffen en het benodigde toezicht dient te houden op een naleving van de gegeven instructies.
Veiligheidsregel no. 7: alle lichaamsdelen binnen de truck houden!
DHL betoogt dat de werknemer een ervaren arbeidskracht is. Hij is getraind en gecertificeerd voor veiligheidsinstructies en bekend met de toegezonden veiligheidsregels, waaronder, de door hem geschonden veiligheidsregel nummer 7: ‘dat alle lichaamsdelen binnen de truck moeten worden gehouden.‘
Deze ingeroepen omstandigheden doen echter niet af aan de werkgeversverplichting tot het nemen van preventieve maatregelen en om te waarschuwen en instrueren én om toezicht te houden op het naleven van de regels.
“Ook een ervaren en geïnstrueerde werknemer zal niet altijd de gewenste oplettendheid in acht nemen. Als werkgever is DHL ook verantwoordelijk voor de veiligheid van ervaren en geïnstrueerde werknemers. Ook is het een ervaringsfeit dat zelfs een ervaren en geïnstrueerde werknemer wel eens nalaat om de voorzichtigheid in acht te nemen die geraden is. Dit geldt zeker in situaties waarin een werknemer dagelijks meermalen verkeert zoals de situatie dat de werknemer dagelijks meermalen naar de buizenpost moet rijden om kokers met nieuwe opdrachten uit de buizenpost op te vangen.”
Algemene ervaringsregel is dat het dagelijks verkeren in een bepaalde werksituatie leidt tot een vermindering van de voorzichtigheid.
Verder is geen enkele concrete (werk)instructie of enig concreet toezicht op de naleving van de door DHL bedoelde veiligheidsinstructies en veiligheidsregels beschikbaar.
De kantonrechter heeft dan ook terecht geoordeeld dat:
DHL is tekortgeschoten in haar zorgplicht is een combinatie van het ontbreken van een (werk)instructie voor het ophalen van orders uit de buizenpost en een gebrek aan toezicht op de naleving van de wel door haar gegeven instructies.
DHL is het oneens met de kantonrechter en stelt dat een concrete werkinstructie geen meerwaarde zou hebben boven de door DHL gegeven algemene veiligheidsinstructies die waarschuwen voor beknellingsgevaar en dat ook een toezicht het bedrijfsongeval niet zou hebben kunnen voorkomen.
Wat vind de rechter?
In redelijkheid had van DHL mogen worden verwacht dat zij had gezorgd voor, op deze mogelijk gevaarlijke situaties, toegesneden (werk)instructies, veiligheidsvoorschriften en voor concreet toezicht op de naleving op de werkvloer om de veiligheid van werknemers. Zeker omdat het mogelijk was om de buizenpost, hangend uit een reachtruck, op te vangen. Dergelijke instructies en maatregelen ontbreken. Dat DHL stelt dat collega’s zijn geïnstrueerd om elkaar op onveilige situaties te wijzen volstaat niet.
Daarom mist grief 1 van DHL doel en heeft de kantonrechter de vorderingen I en II terecht toegewezen. In het verlengde daarvan heeft de kantonrechter DHL ook terecht als de overwegend in het ongelijk gestelde partijen in de proceskosten van de eerste aanleg veroordeeld, zodat ook, de tegen veroordeling III opgeworpen, grief 2 van DHL wordt verworpen. Hierop voortbouwend zijn de vorderingen IV en V van DHL niet toewijsbaar.
Het hof bekrachtigt het beroepen vonnis voor zover dat aan het hof voorligt en veroordeelt DHL in de proceskosten van het beroep aan de zijde van de werknemer.
Wat vind ik van dit ongeluk met reachtruck?
DHL stelt dat het onmogelijk is om een werksituatie 100% veilig te maken. Dat is een feit. Ik heb zelf in veel fabrieken gewerkt waar ook palletwagens en heftrucks rondreden. In de praktijk, de dagelijkse routine, en de wil om het werk snel of gemakkelijk uit te voeren, worden basale veiligheidsregels genegeerd. Het is aan de teamleider om er op toe te zien en te wijzen op het naleven van de veiligheidsregels. Als het naleven van veiligheidsregels ten koste gaat van de arbeidsproductiviteit dan zou het proces kunnen worden aangepast of de hoogte van de gewenste productiviteit. Een manager hoort aanhoudend zijn collega’s te wijzen op het naleven van veiligheidsvoorschriften. Ik kan me goed vinden in het oordeel van de rechter.
ECLI:NL:GHSHE:2022:2200
NB
Deze samenvatting is voor een betere leesbaarheid ingekort en aangepast. De oorspronkelijke uitspraak kunt u vinden via rechtspraak.nl
Lichamelijk, geestelijk en materieel letsel kan verstrekkende en levenslange gevolgen hebben voor onze cliënten. Bel 0800 44 55 000 als u slachtoffer bent van letselschade veroorzaakt door anderen.
Hijink Advocaten is 100% gespecialiseerd in letselschade en wij werken met een compleet team van specialisten en advocaten om uw belangen te behartigen. Schakel bij letselschade altijd uw eigen specialist in want wij werken alleen in uw belang!
Ons eerste telefonisch advies verplicht u tot helemaal niets en is volledig gratis.
Vestiging Arnhem
Onderlangs 1
6812 CE Arnhem
(026) 442 39 13
Vestiging Nijmegen
Kerkenbos 1021
6546 BB Nijmegen
(024) 388 66 80
Wellicht interessant:
- Hoogte van de schadevergoeding berekenen
- Second opinion aanvragen
- Checklist bij een ongeluk