De nieuwe wet Affectieschade (smartengeld nabestaanden en naasten) geeft nabestaanden en naasten recht op smartengeld, verzekeraar betaalt. Nabestaanden en naasten van slachtoffers van verkeersongelukken, medische missers of geweldsmisdrijven krijgen recht op smartengeld. Dat is het gevolg van een wet die de Eerste Kamer dinsdag heeft aangenomen. In dit artikel geef ik uitleg over de totstandkoming en gevolgen van de wet affectieschade.
De hoogte van het smartengeld naasten en nabestaanden?
In de meeste gevallen draaien verzekeraars voor de kosten op, die komen te liggen tussen €12.500 en €20.000 per nabestaande. De wet werkt met een standaardmodel. Nabestaanden van een overledenen krijgen een andere vergoeding dan naasten van een ernstig gewond persoon. Zo heeft een echtgenoot recht op 20.000 euro als zijn partner overlijdt door een misdrijf en 17.500 euro als zijn partner door een misdrijf ernstig en blijvend letsel heeft. Bij verkeers- en bedrijfsongevallen ligt het maximale smartengeld duizenden euro’s lager.
De unaniem aangenomen wet over ‘affectieschade’ moet op 1 januari 2019 ingaan. Het idee erachter is dat het toekennen van smartengeld neerkomt op erkennen van de emotionele schade die nabestaanden en directe naasten lijden. Ook helpt financiële genoegdoening bij de verwerking van de gebeurtenis, stelt de wetgever.
Nederland en Duitsland tot nu toe uitzondering
Nederland nam tot nu met Duitsland een uitzonderingspositie in binnen Europa: alle andere landen hebben een of andere mogelijkheid om smartengeld vergoed te krijgen. Om langdurige strijd te voorkomen over de vraag welke nabestaande wat krijgt, werkt de wet met een standaardmodel. Nabestaanden van een overledene krijgen een andere vergoeding dan naasten van een blijvende en ernstig gewonde verwant.
Het heeft meer dan 15 jaar geduurd waarbij onder andere de ANWB en andere partijen zich sterk hebben gemaakt voor deze wet. Daar was een lange adem voor nodig. De laatste jaren groeit in de Nederlandse rechtspraak de aandacht voor slachtoffers en hun naasten. Acht jaar geleden keerde de Eerste Kamer zich nog tegen een smartengeldregeling voor nabestaanden. De angst was toen dat hierdoor een claimcultuur zou ontstaan, zoals in Amerika. Dat bezwaar speelt nu minder mee, omdat de hoogte van het smartengeld beter is afgebakend, evenals de groep die ervoor in aanmerking komt.
Een echtgenoot heeft recht op €20.000 als zijn of haar partner overlijdt door een misdrijf. 17.500 wordt uitgekeerd als zijn of haar partner door een misdrijf ernstig en blijvend letsel heeft. Als sprake is van een verkeers- of bedrijfsongeval ligt het maximale smartengeld enkele duizenden euro’s lager.
Wie gaat de hogere uitkeringen betalen?
Waardoor verzekeraars opdraaien voor de hogere uitkeringen. Het Verbond van Verzekeraars verwacht dan ook een stijging van de schadelast voor autoverzekeraars (WA) van 3% op een totaalbedrag van €1,2 miljard. De impact op aansprakelijkheidsverzekeraars voor medische missers is mogelijk hoger, +15%, omdat zij minder incidenten hoeven te vergoeden dan autoverzekeraars.
Desondanks is het Verbond tevreden over de wet omdat die nabestaanden en verzekeraars duidelijkheid biedt over het recht en de omvang van de vergoeding. Verzekeraars betalen straks smartengeld boven op de letselschade die ze slachtoffers van ongelukken ook vergoeden. Alleen bij iemand die een ongeluk veroorzaakt door zware nalatigheid zal de verzekeraar het geld proberen terug te halen.
Bij een gewelds- of zedenmisdrijf moet de dader het smartengeld betalen. De staat schiet ditv oor als de dader daartoe zelf niet in staat is. De staat verhaalt dit vervolgens op de dader.
Gaat mijn autopremie dan ook verder omhoog?
Dat de schadelast stijgt door de nieuwe wet betekent niet automatisch dat de premies van aansprakelijkheidsverzekeringen (WA) van de auto ook omhooggaan, zegt woordvoerder Rudi Buis van het Verbond. Verzekeraars hebben de WA-premies de laatste jaren fors verhoogd nadat ze er jarenlang verlies op hadden geleden. Gemiddeld gingen de premies sinds 2016 met 38% omhoog, berekende vergelijkingssite Independer eind maart. Vooral jongeren moeten dieper in de buidel tasten.